Afryka to jeden z najbardziej zróżnicowanych kontynentów na świecie.

Media malują obraz Afryki jako kontynentu w stagnacji, wypełnionego wyłącznie przemocą i cierpieniem – nie jest to jednak prawda. Taka interpretacja rodzi wiele błędnych wyobrażeń na temat sytuacji afrykańskich kobiet. Ta – choć oczywiście trudna – nie do końca pokrywa się z naszymi, europejskimi, wyobrażeniami. Nasze projekty edukacyjne dla kobiet w Senegalu i w Burkina Faso udowadniają, że kobiety w Afryce są ambitne i przedsiębiorcze.

Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, z jakimi wyzwaniami mierzą się kobiety w Afryce oraz w jaki sposób możesz pomóc.

Błędne przekonania na temat roli kobiet w Afryce

Badaczka ekonomii historycznej, Ester Boserup, w publikacji ”Women’s Role in Economic Development” z 1970 roku udowadnia, że kobiety odgrywają znacznie większą rolę w społeczeństwie afrykańskim, niż powszechnie uważano w czasach wydania pracy.

Istnieje wiele błędnych przekonań dotyczących życia kobiet w Afryce, takich jak: 

• Powszechne przekonanie, że afrykańskie kobiety nie są samowystarczalne lub że ich utrzymanie zależy od męża i licznych dzieci;
• Wyobrażenie, że kobiety nie mogą pracować poza domem ani zakładać własnych firm;
• Pogląd, że kobiety w Afryce są leniwe i nie interesuje ich edukacja;
• Przekonanie, że wszystkie kobiety w Afryce są ofiarami ataków na tle seksualnym i, równocześnie, nie dbają o dostęp do antykoncepcji – obraz mocno spopularyzowany przez media;
• Tragiczny w skutkach pogląd, że sytuacja kobiet w Afryce nigdy nie ulegnie poprawie.

W istocie istnieje mnóstwo inicjatyw, które walczą o zapewnienie kobietom dostępu do opieki medycznej, edukacji, godnego wynagrodzenia za pracę oraz wsparcia przy planowaniu rodziny. Fundacja Dobra Fabryka prowadzi regularne działania mające na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb kobiet oraz rozwój umiejętności przydatnych na rynku pracy, aby wzmacniać ich samodzielność i możliwość decydowania o sobie.

Rola kobiet w społeczeństwach Afryki sub-saharyjskiej

Kobiety stanowią kręgosłup wielu afrykańskich gospodarstw domowych. Odgrywają zasadniczą rolę w podtrzymywaniu społeczeństwa, nie tylko wykonując konieczne prace, ale również opiekując się dziećmi oraz starszymi członkami swojej społeczności. 

Ester Boserup próbowała wykazać, jak duży potencjał mają kobiety w zakresie rozwoju gospodarczego, szczególnie w krajach afrykańskich. W swoich badaniach odkryła, że kobiety posiadają ziemię, coraz częściej stają się właścicielkami firm i podejmują istotne decyzje w imieniu całych gospodarstw domowych.

Kobiety w Afryce przyczyniły się do ulepszenia wielu procesów rolniczych, takich jak odchwaszczanie, przygotowanie gleby do sadzenia roślin czy opieka nad zwierzętami hodowlanymi. Kobiety od wieków wykonują również ubrania i meble, czyli kluczowe przedmioty stanowiące majątek rodzin.

Jak zmienia się sytuacja kobiet w Afryce

Rozwój miast przyczynił się do migracji kobiet z obszarów wiejskich do obszarów lepiej zurbanizowanych, co jest widoczne choćby w Senegalu.

Tradycyjny podział obowiązków w Senegalu postrzegał rolę kobiet jako opiekunek ogniska domowego. W ostatnich dziesięcioleciach zmiany gospodarcze doprowadziły do migracji ludności do miast takich jak Dakar, co umożliwiło kobietom podjęcie pracy na przykład w handlu czy w rzemiośle. W Dakarze prowadzimy szkołę zawodową, która umożliwia młodym kobietom rozwój umiejętności krawieckich. Świadectwo ukończenia szkoły w Dakarze jest przepustką do otrzymania oferty od pracodawcy i szansy na stabilność finansową.

Trudności, z którymi mierzą się kobiety w Afryce

Kobiety w Afryce a przemoc

Organizacja Narodów Zjednoczonych szacuje, że na całym świecie jedna na trzy kobiety jest przynajmniej raz w swoim życiu narażona na przemoc. W Afryce liczba ta jest znacznie wyższa – aż 70% afrykańskich kobiet jest narażonych na przemoc. Prowadzi to do szeregu konsekwencji zdrowotnych i społecznych – również do problemów ze zdrowiem psychicznym i do wykluczenia społecznego.

Przemocy wobec kobiet w Afryce najczęściej dokonuje ktoś znany ofierze – jej partner lub członek ich rodziny. Raport ONZ wykazał, że w Afryce aż 69% wszystkich ofiar przemocy wobec kobiet zna sprawcę.

Jedną z przyczyn wysokich wskaźników przemocy wobec afrykańskich kobiet jest mniejsza możliwość uzyskania przez nie niezależności ekonomicznej. Pomimo wielu ustaw, które zostały uchwalone w celu promowania równości płci, kobiety nadal są często marginalizowane i odmawia się im równego dostępu do zasobów, które same wypracowują. Sytuacja wielu kobiet w krajach subsaharyjskich nie różni się wiele od niewolnictwa.

Kobiety w Afryce a opieka zdrowotna i planowanie rodziny

W 2015 r. WHO poinformowało, że kraje afrykańskie mają najwyższy wskaźnik śmiertelności matek na świecie, przy czym średnio co dwie minuty umiera jedna kobieta z powodu komplikacji podczas ciąży lub porodu. Szacuje się również, że około 30% dziewcząt w Afryce Subsaharyjskiej wyszło za mąż w wieku 18 lat.

Wyraźnym problemem jest ubóstwo menstruacyjne, które wpływa bezpośrednio na dostęp do edukacji.

Czy wiesz, że w niektórych krajach Afryki dziewczynki i młode kobiety opuszczają aż 20% zajęć szkolnych w ciągu roku, ponieważ nie stać ich na podstawowe środki higieniczne? Ubóstwo menstruacyjne szczególnie mocno dotyka dziewczynki w Burkina Faso. Aż 3 na 4 z nich nie mogą sobie pozwolić na zakup środków higieny osobistej, takich jak jednorazowe podpaski czy nawilżane chusteczki – o dostęp do czystej wody jest niezwykle trudno!

Brak środków higienicznych to dla nich nie tylko ograniczenie w dostępie do edukacji – to przede wszystkim potencjalne zagrożenie zdrowia, kiedy zmuszone są do regularnego korzystania ze skrawków starych tkanin, liści czy zwitków papieru.

Problem afrykańskich kobiet w dostępie do edukacji

Brak wykształcenia jest głównym problemem kobiet w Afryce Subsaharyjskiej, ale istnieją pewne inicjatywy, które dążą do trwałego poprawienia sytuacji. Fundacja Dobra Fabryka od lat prowadzi projekty alfabetyzacji młodych kobiet oraz nauczania zawodu, który zapewni kobietom stabilną pracę i niezależność.

Główną barierą w edukacji dziewcząt w Afryce Subsaharyjskiej jest nie tylko ubóstwo, nie pozwalające na opłacenie czesnego, ale także nastawienie ich własnych rodzin. Od dziewczynek oczekuje się często, że zamiast chodzić do szkoły, zostaną w domu i zajmą się pracą na roli lub obowiązkami rodzinnymi. Społeczności wierzą także, że wykształcenie i samodzielność kobiet doprowadzi do obniżenia ich szans na zawarcie małżeństwa, które nadal stanowi pożądany kamień milowy w życiorysie wielu młodych kobiet w Afryce.

W jaki sposób możesz pomóc kobietom w Afryce

Istnieje wiele sposobów na zapewnienie kobietom w Afryce równych praw i szans na rozwój umiejętności. Możesz wspierać kobiety poprzez działania w czterech obszarach:

• Pomagając kobietom w produkcji zdrowej żywności;
• Zapewniając kobietom stałą opiekę zdrowotną, w tym opiekę w czasie ciąży i porodu;
• Wspierając edukację zawodową kobiet;
• Fundując narzędzia do pracy w ogrodzie, który zapewnia kobietom samowystarczalność.

Twoja cegiełka to pierwszy krok do ogromnej przemiany społecznej w krajach afrykańskich i często jedyna szansa na bezpieczną przyszłość dziesiątek kobiet. Dołącz do nas i produkuj z nami Dobro!